Ancöi l'è e i sun e ure
Stella inattivaStella inattivaStella inattivaStella inattivaStella inattiva
 

 

  

I MODI PE’ PESCà U LUVASSU

                                                                                                                  Erminio MALAN – 2009

    i pön esse:

1) Cu’u pesciu vivu e u natelu;

2) Cu’a buga morta e u natelu o cun a parazina â funda e

3) Cu’u fiřetu d’anciua o de zerru â funda;               u natelu;

4) Cu’u ghinbaru vivu e u natelu;

5) Cu’u gagliunetu vivu e cun in’armaüra particulare.

 

1) Pesca au luvassu cu’u pesciu vivu:

    Ghe va’ ina cassairixe, ch’a se fa’ cu’ina cana longa aumancu sei metri. Insci’u ruchetu ina lensa da 0,28/0,30 mm. de diametru, in natelu nu’ tantu grossu, a ina brassa dau lamu “burdigotu” d’u 1 o 2. Au müzerotu, ch’u fa’ da bucùn, se ghe dixe ciapairö, e u va’ inescau apena suta l’ařéta insci’a schina, in maneira de nu’ ferì tropu u pesciotu. Inte ‘stu caixu u travaglierà ben, sensa patì, nöandu a fi d’aiga e fanduřa bugià; cosa impurtante, percosa u luvassu aiscì da luntan u sente u labregiu.

    I tempi ciü boi pe’ pescà u luvassu, i van da setembre a marsu e i mumenti ciü indicai i sun int’u zirà d’a lüna, l’ürtimu cartu scüru de lüna e u primu cartu.  D’urdinariu, ‘sta pesca a se fa’ a l’arbù e au carà d’u sù. Se gh’é u tempu nivuřu e ciövigna, a se pö fa tütu u giurnu e candu gh’é a marina ch’à bustica ben, ancura megliu.

    I punti ciü boi pe’ pescà i sun i recanti d’i möi, i ziri de resàca, i möi longhi, e buche d’ê scciümaire e duv’i scciüma i marusi arrente ai scögli.

    Au mumentu che u luvassu u cacia u ciapairö, besögna dröve l’archetu d’u ruchetu e lascià che a lensa a vaghe. Candu u luvassu u s’aferma, s’aspeita caiche segundu epöi se ghe da’ in scciancun, nu’ tropu forte e a bestia a l’é alamà. A ‘stu puntu se tegne a cana auta, in maneira de fa’ travaglià u çimelu, sempre mantegnendu a frisciùn ciü o menu regulà, pöi se cumensa a recüperà cun garibu. Stancanduse, u luvassu u munterà a gala. Pigliandu aria, u perderà forsa e se ti sei in gamba, ti purrerai astracařu o salabrařu.

2) Pesca au luvassu cu’a buga morta:

    Ghe va’ in natelu a ina brassa da’u lamu. A buga a va’ inescà cu’ina aguglia da lana. S’infira l’aguglia d’â cua fina a fařa sciorte d’â testa, fandu passà a lensa pe’ purré ligà u lamu, infiřau in maneira che a punta a sece föra, zirà versu l’autu.

    Se purrerà pescà int’u tiru da buca d’ê scciümaire, int’i recanti e longu i möi ch’i sciorte föra int’ê resache, o duve a marina a l’é grossa e inscì in po’ sterbura. Candu u luvassu u pita, besögna molaghe a lensa e candu ti senti ch’u s’aferma, se ghe dà in scciancunetu, cun garibu, sedunca ti pöi rezegà de levaghe u bucùn d’int’a buca, pöi, sempre cun carma, ti cumensi a recüperà. U te munterà insc’e l’aiga e cian cianin ti u salabrerai o ti l’astracherai insc’a ciaza.

3) Pesca au luvassu cu’u fiřetu d’anciua o de zèrru

    Ghe va’ ina cana da çinche metri, armaüra faita cun lensa de 0,28/0,30 mm., ciungiu da 30 gr. a meza brassa da’u lamu, ch’u serà d’u 01, nu’ grusceiru ma resente, pe’ purré inescà u fiřetu sensa rumpiřu. Sa’ pesca a va’ faita cu’in po’ de begariçia, percose u luvassu u dev’esse reciamau da’u brümezu, ch’u deve esse ben triu, impastau cun pauta sciüta, in purve; fandu de boce pe’ purré lançà, duve ti vöi che u pesciu u s’acampe.

    Inte ‘sta pesca, gh’é in particulare: u luvassu u l’é in pesciu acustümau a returnà de longu â meixima ura, duve ti brümezi, percose besögna respeità delongu i tempi pe’ avé ina bona misa a lögu.

    U se pesca d’insc’a ciaza, duve ghe sece u fundu d’arenin, delongu cu’a lensa in man e l’archetu avertu; cuscì, candu u pita, ti u senti ben e ti pöi acapì candu l’é u mumentu de stratunà.

4) Pesca au luvassu cu’u ghinbaru vivu

    Ghe va’ ina cana longa, lensa da 0,25 mm. drita sensa ciungiu, natelu nu’ tropu grossu, lamu d’u 0,2 a ina brassa e meza dau natelu in maneira ch’u pösce travaglià cume se u ghinbaru u fusse liberu. Se pesca longu a ciaza apena dopu u scarin, duve se ghe campa u remescciu d’a resàca. Se pö iscì brümezà cun roba fina, fandu spande l’audù. Cana pe’ tütu u tempu in man, percose u luvassu, insci’u ghinbaru, u se gh’abriva, u lu piglia in buca epöi u parte in föra. Candu u s’aferma, se ghe da’ in scciancunetu, cun garibu, epöi u se travaglia cu’a cana auta, fina a candu u munta a gala epöi, cian cianin ti u salabrerai o ti l’astracherai insci’a ciaza.

5) Cu’u gagliunetu vivu

    ‘Sa chì a l’é ina pasciùn ciü che ina pesca, fatigusa, faita de nöte o de prima matin, int’i mesi freidi, candu ciöve e cařa u scciümairun. Cu’u tempu da scirocu, candu a marina a l’é grossa, ma a nu’ l’à e frante, l’é u mumentu ciü bon, percose i luvassi, navegandu contru a currente d’a scciümaira, i l’aspeita e anghile ch’i cařa int’a marina, pe’ pöi remuntà candu a scciümaira a mola, a purtà d’aiga.

    S’alestisce a cana, ch’a dev’esse longa, rezente e cu’u ruchetu inciu cun d’a lensa d’u 0,35 mm. L’armaüra a l’é particulare: pe’ prima cosa s’infiřa in tübetu int’a lensa, in tocu de fi’ d’a lüxe, pe’ acapisse, se ghe leva u fi’ de ramu epöi se ghe infiřa a lensa, in ciunbin de 2/3 gr., in’autru tübetu e cun in stecu s’aferma u ciunbin a dui metri da’u lamu, ch’u deve esse in lamu burdigotu d’u 3-00, rubüstu. Insci’u primu tübetu, a trei metri e mezu, se gh’aferma cun in stecu ina picaglia gianca, u l’é u sulu modu pe’ purré ve’ duv’a l’é insce l’aiga. Premetu che aiscì de nöte cüba, ti a pöi ve’ sensa fatigate i ögli. Avura inescamu u gagliunetu vivu. U se piglia cun ina strassa sedunca u sghiglia, ti ghe fai dröve a buca e ti gh’infiři u lamu int’a parte sutana d’a buca, pöi ti ghe sciachi u fundu d’a cua cun ina pinsa, in maneira ch’a nu’ se turtiglie â lensa. Cumensamu a pescà. Se deve lançà de traversu â fuxe, in modu ch’a piglie currente. Besögna tegne a cana auta, pe’ purré ve’ duv’a va’ a picaglia gianca. Delongu l’archetu d’u ruchetu avertu e lensa in man. Apena ti senti in pecin sccianchetu, mola a lensa e lascia andà. U l’é u luvassu ch’u l’à piglia in buca e u va’ in föra. Candu ti senti che u pesciu u s’aferma, ti ghe dai u solitu scciancunetu, in po’ ciü secu, e ti sentirai l’asciarmu, candu a cana a se cega, marcandu u testunà de chelu poveru luvassu, ma a pasciùn d’u pescavù, pe’ desgraçia, caicün deve pagařa.

    Meixima manövra pe’ fenì: recüpera a lensa, salabra o astraca insci’a ciaza ..... e bona furtüna !

Pubblicato sul numero 11 - novembre 2010  de

LA VOCE INTEMELIA  anno LXV

 

Luvàssu